Stress symptomen: herken jij ze?

Stress symptomen en de gevolgen van stress

Stress en stress symptomen zijn bijna niet meer weg te denken uit ons leven. Met zijn allen zijn we gejaagd, streven we veel doelen na en willen we vaak 36 uur in 24 uur tijd stoppen. Stress is een spanning die ons lichaam ook nodig heeft om te kunnen functioneren. De stresshormonen adrenaline en cortisol zijn belangrijk en nodig om te leven. Het is zelfs zo dat bij een te laag cortisol gehalte we moe worden, extreem moe zelfs. Dit verklaart ook waarom wij mensen vaak onder druk juist beter presteren zonder daar op dat moment moe van te worden.
Stress symptomen die het gevolg zijn van langdurige stress daarentegen kunnen op den duur wel een nadelig effect hebben op de gezondheid. Er is dus een duidelijk verschil tussen acute stress (gezonde spanning) en chronische (schadelijke) stress.

Acute stress

Deze vorm van stress of spanning ondervinden we bijvoorbeeld vlak voor een examen, sportwedstrijd of sollicitatiegesprek. Het sympathisch zenuwstelsel maakt je lichaam als het ware klaar voor actie en helpt bij het presteren. Je ademhaling versnelt, hartslag gaat omhoog, spierspanning wordt hoger en spijsvertering staat op een laag pitje. Dit door de productie van adrenaline wat gestimuleerd wordt door het autonome zenuwstelsel, dat niet onder invloed staat van onze wil. Een waarschuwingssignaal voor gevaar dat ervoor zorgt dat je alert bent. In meer extreme mate gebeurt dit wanneer je oog in oog zou komen te staan met een roofdier die jou als een lekker hapje ziet of als er een andere situatie ontstaat waarin je moet vluchten of vechten om te overleven. In dit geval is angst een bondgenoot van stress.

Duurt dit alles langer dan enkele minuten dan wordt er ook nog cortisol aangemaakt. Het andere stresshormoon om je lichaam ‘paraat’ te houden. Cortisol is iets milder van aard en deze variant kan ons lichaam langer aan. In tegenstelling tot adrenaline, welke een korte energiestoot is en je zou slopen wanneer dit langdurig zou zijn. Deze stress of spanning is maar van korte duur.
Daarom noemen we dit ook eigenlijk geen stress maar gezonde spanning. 

Kortdurende stress verschijnselen kunnen ook optreden wanneer je je ergert of stoort aan bepaalde situaties. Als je in de file staat of aan de kassa in de supermarkt en het schiet niet op terwijl je haast hebt. Deze vorm van stress noemen we ook wel frustrerende stress.
Dit zijn allemaal normale stress situaties waarna je lichaam weer redelijk snel herstelt en zo ook niet schadelijk is voor je gezondheid.
Duurt stress te lang dan wordt het chronisch en mondt het uit in schadelijke stress!

Chronische (schadelijke) stress

Zoals hierboven geschreven moet stress niet te lang duren wil het niet schadelijk worden voor je gezondheid. Spanning die te lang blijft aanhouden zorgt ervoor dat je als het ware in ‘staat van paraatheid’ blijft. Een veer die gespannen blijft zal vroeg of laat springen.
Een lichaam dat niet of nauwelijks nog terugkeert in de ruststand heeft duidelijk te kampen met chronische of schadelijke stress.
Dit kan veroorzaakt worden door een constante té hoge werkdruk, een traumatische ervaring zoals een sterfgeval, ziekte, een brand of bedreiging.

Tegenwoordig hebben we bijna altijd haast en we vinden van onszelf dat we heel veel moeten. Liefst willen we in één dag zoveel mogelijk activiteiten stoppen die we belangrijk vinden. Belangrijk op dat moment! Want wanneer je ouder bent en terug zou kijken naar al je ‘rennen’ , ‘moeten’ en ‘druk maken om’ realiseer je je waarschijnlijk dat je prioriteiten ergens anders hadden moeten liggen.
Vreemd genoeg beseffen we in de laatste fase van ons leven vaak pas wat echt belangrijk is/was. Het probleem is echter dat we de ‘tijd’ maar een keer kunnen besteden en het daarom begrijpelijk is dat we ons vaak zelf voorbij rennen. Dit met alle gevolgen van dien.

Gevoeligheid voor stress varieert van mens tot mens. Mensen waarbij de draagkracht groot is kunnen stresssituaties beter aan dan mensen met een lagere draagkracht.
Verderop in dit artikel wordt uitgelegd hoe om te gaan met stress waardoor je je gezondheid niet op het spel zet. Goed omgaan met stress is namelijk belangrijker dan de stress zelf.
Wanneer je stress niet voldoende verwerkt, kan dat vergaande gevolgen hebben voor je biochemie.
Langdurige stress en de daaruit voortvloeiende stress symptomen zijn vaak een voorbode van een burn out of overspannenheid.

Wat doet chronische stress met je lichaam?

Door de aanmaak van de stresshormonen adrenaline en cortisol verhoogt de bloedsuikerspiegel. De alvleesklier, welke insuline aanmaakt,  wordt overbelast door stijging van de bloedsuikerspiegel. Insuline wordt aangemaakt om de bloedsuikerspiegel laag te houden. Wanneer de alvleesklier dit bijna onophoudelijk moet doen door chronische stress is de insulinespiegel dus ook constant hoog. Er is dus sprake van een vicieuze cirkel. Dit veroorzaakt vermoeidheid en concentratieproblemen.
Daarnaast zorgt een verhoogde insulinespiegel er ook voor dat het lichaam meer water en zout vasthoudt. Dit kan de bloeddruk verhogen en opgezette handen en voeten veroorzaken.

De overproductie van cortisol kan leiden tot diverse vervelende bijwerkingen. Tijdens een stressperiode wordt de behoefte aan opwekkende middelen groter doordat men bijna constant moe is. Denk hierbij aan koffie en suikers. Hoe langer deze periode duurt des te meer klachten zich openbaren. Slaapstoornissen, concentratieproblemen, geïrriteerdheid, gewichtstoename, verlies van spiermassa en zelfs angst, depressie en verwardheid kunnen zich manifesteren.

Uiteindelijk leidt dit tot verzwakking van je immuunsysteem en zo tot bijnieruitputting. Dit doordat de bijnieren bijna voortdurend overbelast worden door de constante cortisolproductie. Bij uitputting gaat de hormoonproductie sterk achteruit, de hersenen krijgen te weinig glucose en dat verklaart het vermoeidheidsgevoel en de talloze andere klachten. Ook de cholesterol productie wordt verhoogd door chronische stress waardoor de lever het zwaar te verduren krijgt. Dit kan weer leiden tot hart- en vaatziektes.

Tevens verlaagt stress het serotonine gehalte (gelukshormoon)  in je hersenen. Het stofje dat een belangrijke invloed heeft op o.a. ons zelfvertrouwen, seksuele activiteit, slaap, stemming en emotie. Een serotonine tekort zorgt er ook nog voor dat we een lagere pijngrens hebben.

Andere voorkomende stress symptomen door chronische stress zijn:

• Spijsverteringsklachten
• Rug-, nekklachten
• Hoofdpijn
• Huidklachten
• Ongelukkig voelen
• Gevoelens van frustratie
• Geïrriteerdheid
• Vergeetachtigheid
• Overmatig ‘verkeerd’ eten en drinken
• Bazigheid
• Overgewicht
• Vatbaarder voor infecties en virussen

Kort samengevat is het hebben van langdurige (chronische) stress een aanslag op je immuunsysteem waardoor je vatbaarder bent voor tal van ziektes en aandoeningen.
Omdat stress niet helemaal uit ons leven weg te denken is, is het wel heel belangrijk om te leren omgaan met stress. Regelmatig ontstressen, fytotherapie, biorelaxatie en gezonde voeding zijn van groot belang om je immuunsysteem sterk te houden zodat er geen vervelende ziektes op de loer liggen. Stress en zenuwspanningen zijn vaak de oorzaak van veel ongemakken.

Ontstressen

Om de aanmaak van de stresshormonen cortisol en adrenaline af te remmen hebben we o.a. het hormoon oxytocine nodig. Dit ‘knuffelhormoon’ dat in de hersenen wordt aangemaakt, komt vrij wanneer je simpelweg knuffelt met iemand die je dierbaar is. Dit kunnen je ouders, kinderen, partner of goede vrienden zijn. Het voelen van elkaars lichaamswarmte werkt derhalve ontspannend.

Het antistresshormoon endorfine wordt aangemaakt door lichamelijke inspanning. Niet voor niets wordt gezegd: “Ontspanning door inspanning”. Zoek de buitenlucht op en wandel of fiets regelmatig. Daarnaast is het raadzaam om twee keer per week bijvoorbeeld baantjes te zwemmen of te gaan aquajoggen of een andere vorm van matige inspanning. Dit kan net zo goed dansen zijn. Zo ben je even weg van alle stress, werk je aan je conditie en ontdoe je je lichaam ook van afvalstoffen.

Mindfulness en biorelaxatie

Een therapie met de drie basisvormen: spierontspanning, ademhaling en gedachteloosheid is biorelaxatie. Deze is bedoeld om stress te verminderen zonder hulpmiddelen en onafhankelijk van technieken met een natuurlijk verloop. De therapie is gericht op het herstel van het stressmechanisme en verminderen van stress. Na de drie basisvormen wordt overgestapt op concentratie, fixatie, visualisatie en gedachteloosheid.

Het ‘volledig bewust zijn van de huidige ervaring’ wordt gekenmerkt als mindfulness.  De therapie is bedoeld om stress te doen afnemen, beter te leren omgaan met stress situaties, een positiever zelfbeeld te krijgen, verbeteren van prestatievermogen en concentratie en slapeloosheid, depressieve gevoelens en angst te verminderen.

Fytotherapie

Letterlijk betekent fytotherapie ‘behandelen met planten’ Veel plantaardige geneesmiddelen kunnen een weldaad zijn bij chronische stress omdat ze werkzame bestanddelen bevatten die o.a. kalmerend en rustgevend werken. Het werkzame deel van de plant wordt hierbij gebruikt als ‘geneesmiddel’ zonder toevoegingen.

Heeft u stress-klachten en bent u geïnteresseerd in biorelaxatie, mindfulness of fytotherapie kijk dan voor meer uitgebreide informatie hierover op de website. Uiteraard kunt u hierover ook vrijblijvend contact met ons opnemen.

Enkele planten met kalmerende en rustgevende bestanddelen zijn:

• Kamille
• Hop
• Valeriaan
• Passiebloem
• Vlasplant (lijnzaadolie)
• Lavendel
• Sint-Janskruid
• Rhodiola (rozewortel)

Tegen de gevolgen van stress symptomen, zoals vergeetachtigheid, slapeloosheid, hoofdpijn  of nervositeit kan het eten van waterkers helpen.

Vitaminen en mineralen

Vitamine C doet de hoeveelheid aangemaakt cortisol sneller dalen en zorgt ervoor dat je immuunsysteem niet verzwakt.

Wanneer je langdurig gestrest bent verbruikt je lichaam meer Vitamine D. Een tekort aan deze vitamine heeft een negatieve invloed op de calciumbalans. Dat wil zeggen dat er een vergrote kans op botontkalking ontstaat.

Hetzelfde geldt voor magnesium. Tijdens een stressperiode verbruikt het lichaam veel meer magnesium dan normaal. Magnesium heeft een kalmerende werking. Het zorgt o.a. voor een goede nachtrust. Een magnesiumtekort zorgt er ook voor dat er meer adrenaline wordt aangemaakt. Duidelijk mag zijn dat dit tekort er dus weer voor zorgt dat de cirkel niet wordt doorbroken.

Voeding en stress

Omdat zoals hierboven vermeld vitamine C de aanmaak van cortisol verlaagt en om je immuunsysteem sterk te houden is het aan te bevelen voeding met een hoog vitamine C gehalte te nemen. Dit zit o.a. in citrusvruchten, rode paprika, kiwi, spruitjes en broccoli.
Vitamine D is onder meer te vinden in vette vis, eieren en roomboter (liefst ongezouten). Voeding die rijk is aan magnesium is o.a. avocado, pruimen spinazie en amandelen.
Aanvullend kunnen vitaminen en mineralen ook als capsule worden ingenomen. 
Zorg voor inname van voeding met veel Omega 3 vetzuren. Deze zitten voornamelijk in oliën (behalve zonnebloemolie) en vette vissoorten. Omega 3 vermindert de aanmaak van cortisol. Deze vetzuren verhogen de aanmaak van serotonine (gelukshormoon). Walnoten, frambozen en aardbeien bevatten ook veel Omega 3 vetzuren.

Fruit met een rustgevende en kalmerende werking: pruimen, perziken, druiven en kersen.

Trek in stimulerende middelen of zoetigheid door stress

Stress doet mensen vaak grijpen naar stimulerende middelen zoals cafeïne. Vooral ’s morgens na een slechte nachtrust om het lichaam zo weer op te peppen. Want niets is meer vervelend dat vermoeid aan de dag te beginnen. Helaas werkt cafeïne alles behalve rustgevend en blijft ook nog vrij lang aanwezig in je lichaam. Hetzelfde effect heeft cola. Drink ’s ochtends liever een kopje groene thee omdat dit het stressniveau verlaagt. Ook alcohol verergert stress symptomen.

Het gebruik van suiker en suikerhoudende dranken en voedingsmiddelen is ook sterk af te raden omdat deze de bloedsuikerspiegel snel doen stijgen en ook weer snel doen dalen waardoor je even een energiestoot krijgt en vermoeidheid daarna snel toetreedt.

Neem bij trek in iets zoets door stress een stukje pure chocola (tenminste 70% cacao) omdat dit het aminozuur tryptofaan bevat. Tryptofaan bevordert de aanmaak van serotonine. Eet een stukje pure chocola in de avond omdat het de aanmaak van melatonine stimuleert waardoor je beter slaapt. Dit stofje zit overigens ook in bananen (bevatten ook serotonine).

Wil jij weten hoe het met je chronische fysieke en mentale stress is gesteld en wat de impact ervan is op je gezondheid? Neem dan voor de Body-vital-check contact met ons op.