Weet wat je eet: is de mens wel een omnivoor?

Ivo Houben — Fri, 19 Jul 2019 12:47:59 +0000

Weet wat je eet: de omgedraaide 80/20 regel

De gemiddelde Nederlander is er steevast van overtuigd: wij mensen zijn omnivoren en hedendaags voeden we ons dan ook als zodanig. We eten eigenlijk alles “wat los en vast zit”, maar is ons lijf hier wel op gebouwd?

Om de juiste voedselkeuze voor de mens te bepalen is het nodig even een vergelijking te maken tussen zijn spijsverteringsstelsel en dat van vier bekende diersoorten: de carnivoor, de herbivoor, de granivoor en de fructivoor.

De huidige mens voedt zich met vlees (carnivoor), groenten (herbivoor), granen (granivoor) en vruchten (fructivoor) en daarnaast met melk en melkproducten en allerlei chemische toevoegingen en geraffineerde suikers. In het dierenrijk is geen enkel dier dat meerdere voedingspatronen door elkaar gebruikt, ze zouden het niet overleven. Biologen twijfelen er zelfs aan of er wel uitgesproken omnivoren of alleseters bestaan.

Carnivoor (leeuw)

De mens bezit geen enkel kenmerk van een carnivoor. Daar zijn alle wetenschappers het over eens. Het is een onbetwistbaar feit dat de mens geen vleesetend wezen is. Hiervoor zijn er voldoende wetenschappelijke bewijzen geleverd.

Het eten van vlees mag dan horen tot de menselijke cultuur, zijn spijsverteringsstelsel en andere lichamelijke eigenschappen zijn er niet op afgestemd. Zo produceert een carnivoor 20 x meer maagzuur dan de mens om vlees te kunnen verteren en is het darmstelsel veel korter en gladder, zodat de giftige stoffen zoals lijkgif zo snel mogelijk het lichaam verlaten. Zelfs een uitgesproken carnivoor zoals een leeuw eet gemiddeld maar 1 x per week een grote prooi om daarna zijn lichaam de kans te geven te herstellen.

Herbivoor (koe)

De mens is volgens zijn voedselkeuze een planteneter, maar ondanks verschillende overeenkomsten geen uitgesproken herbivoor. Omdat groenten makkelijk zijn te kweken, ligt het deels voor de hand dat zij deel uitmaken van het menselijk voedingspatroon.

Dat neemt niet weg dat er zich verteringsproblemen voordoen, zeker bij het eten van bladgroenten. De mens beschikt immers niet over het juiste gebit om bladeren te eten. Ook is de mens niet in staat om cellulose te verteren. Herbivoren bevatten een tevens veel langer darmstelsel dan de mens en herkauwen voeding zodoende de kans te geven de planten te verteren.

Granivoor (bv. vogel)

Er is geen enkele anatomische en fysiologische overeenkomst tussen het spijsverteringsstelsel van een granivoor en dat van de mens. Dat is bijzonder vreemd omdat graanvoeding sinds het ontstaan van de landbouw, tienduizend jaar geleden, een belangrijke plaats heeft veroverd in het menselijk voedingspatroon. Op wereldvlak neemt de graanproductie steeds een belangrijke plaats in. De granivoor kan graan optimaal verteren door o.a. de aanwezigheid van een snavel, krop en 3 magen (kliermaag) in tegenstelling tot de fructivoor.

Fructivoor (primaten en mens)

De mens is er steeds in geslaagd te overleven door af te wijken van zijn oorspronkelijke voedingswijze. Door zijn vele kunstmatige ingrepen slaagt de mensheid er in om voedsel in overvloed te produceren. Toch zien we dat het aantal ziekten steeds toeneemt.

Uit praktijkervaring met voedingstherapie stellen we vast dat, door rekening te houden met juiste voedselkeuze, patiënten opvallend snel genezen dan wel hun klachten verminderen. Dat geldt vooral voor talrijke ernstige ziekten zoals zware chronische reumatische aandoeningen, ziekten van de luchtwegen en de longen, verteringsproblemen, hart- en vaatziekten, maar zelfs vormen van kanker die bijzonder goed reageren op een aangepast dieet met veel vruchten. Wel zien we bij primaten, dat zij incidenteel wel vlees eten in het wild om bepaalde voedingsstoffen aan te vullen.

How2behealthy bij RTLZ

Nadelen van een verkeerde voedselkeuze

Zowel mens als dier kunnen door omstandigheden afwijken van hun juiste voedselkeuze. Ze slagen er in zich min of meer in stand te houden. Dat kan doordat de 3 voedingsstoffen eiwit, vet en koolhydraat, ondanks het afwijkend voedingspatroon, toch vrijgemaakt worden. De omstandigheden waaronder dit gebeurt, is echter niet ideaal. We wijzen op een aantal nadelen van een onjuiste voedselkeuze:

Het vraagt veel energie om deze voor de mens vreemde voedingsmiddelen te verteren;
Het is belasting voor alle organen die betrokken zijn bij de vertering;
Omdat de vertering niet optimaal verloopt, moet men grote hoeveelheden voedsel tot zich nemen, dus veel eten om er weinig uit te halen;
Onvolledige vertering betekent gisting door onverteerde suikerresten en rotting door onvoldoende afgebroken eiwit;
Meer afvalstoffen betekent lichaamsvervuiling of homotoxicose in zowel het spijsverteringsstelsel als in het extracellulaire vocht;
Onvoldoende vertering betekent belasting voor de stofwisseling.

De mens is een fructivoor

Prominent paleo-antropoloog (onderzoeker die zich bezig houdt met het onderzoeken van fossielen om zo een beter beeld te krijgen van de evolutie van de mens) Richard Leakey, heeft in Oost-Afrika een reeks onderzoeken uitgevoerd die tot opzienbarende vondsten hebben geleid.

Hij bestudeerde talrijke fossielen en kwam met zijn team tot de vaststelling dat de oermens een fructivoor was.
Leakey is een van de eersten geweest om de mening van de oude school te doorbreken. Die ging er nog vanuit dat de oermens een jager-verzamelaar is geweest. Pas in veel latere tijden en wegens gebrek aan voldoende vruchten heeft de oermens zijn voedingspatroon uitgebreid door op jacht te gaan.

Omdat jagen voor de oermens een moeilijke en gevaarlijke opdracht was, kan men met grote zekerheid zeggen dat de jacht slechts een aanvullende rol heeft gespeeld. We kunnen dus concluderen dat er voldoende onderzoek is gepleegd om aan te tonen dat de mens, ondanks alle mogelijke afwijkingen van zijn oorspronkelijke voedingspatroon steeds een fructivoor is geweest en dit nog steeds is.

Westerse maatschappij vs. voedselkeuze

Het is een gegeven dat in de westerse samenleving het voedselaanbod niet is afgestemd op de bouw van onze spijsvertering en stofwisselingssysteem. We eten al sinds onze jeugd eigenlijk volgens de “omgedraaide 80/20 regel”:

We eten voor 80% voeding die niet in lijn ligt met onze bouw zoals vlees/vis, granen, verzadigde & transvetten, frisdranken, alcohol, melk, geraffineerde suikers en allerlei chemische toevoegingen.
We eten slechts ca 20% de voeding die wel past bij onze bouw zoals fruit, groente, noten, knollen, eieren, pitten en zaden.

Voeg hier aan toe dat chronische stress eerder de regel dan de uitzondering vormt en we veel synthetische medicatie gebruiken. Is de exponentiële groei van welvaartsziekten dan wel louter toeval of een gevolg van onze levensstijl?

Alleen maar fruit en groente eten?

Mogen we dan alleen fruit, groente, knollen, pitten, zaden, noten, eieren en een klein beetje vlees & vis eten?

Nee, we zijn inmiddels van natuurwezens geëvolueerd in cultuurwezens en kunnen niet meer volledig terug. Onze supermarktvoeding is nu eenmaal behoorlijk bewerkt. Dit hoeft ook niet! Ons lichaam beschikt over tal van herstelmechanismen, waardoor we best wel eens mogen zondigen. Breng wel meer balans aan in je eetpatroon! Eet minder granen, minder vaak vlees & vis, eet vers en meer groente en fruit en breng je eten op smaak met (verse) kruiden, noten, pitten en zaden. Meer weten hoe u in de supermarkt de juiste keuze maakt? Lees onze blog over etiket lezen.